۵۶ سالگی بورس مبارک

اخبار پولی مالی– مهدی حاجی‌وند، مدیر روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار در یادداشتی برای پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، در خصوص «پنجاه وششمین سالگرد بورس اوراق بهادار تهران» نوشت:

امروز صبح که خورشید طلوع کرد، بورس در ایران ۵۶ساله شد. نگاهی به آغاز بورس در ایران نشان می‌دهد برای نخستین بار در سال ۱۳۱۲ موضوع لزوم تاسیس بورس در کشور مطرح و به دنبال آن سفر دو کارشناس هلندی و بلژیکی به ایران در سال ۱۳۱۵ به منظور بررسی امکانات قانونی تشکیل سازمان بورس کافی بود تا مقدمات مطالعات اتاق صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی فراهم شود. پس از پایان جنگ جهانی و گذشت چند سال هم بالاخره مذاکرات برای تاسیس بورس در سال ۱۳۳۷ دوباره آغاز شد و این بار نیز تا سال ۱۳۴۵ که قانون بورس به تصویب رسید، این موضوع به تعویق افتاد.

با وجود این سرانجام در سال ۱۳۴۵ بود که قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران تهیه و به مجلس ارائه و تصویب شد و درست ۵۰ سال پیش در چنین روزی با عرضه و معامله سهام بانک توسعه معدنی و صنعتی و شرکت نفت پارس در ساعت ۱۱ صبح پانزدهمین روز بهمن سال ۱۳۴۶، بورس در ایران متولد شد و شروع بکار کرد.

بدین ترتیب در سال آغازین معاملات تنها ۱.۵ میلیون تومان معامله انجام شد که البته ارزش معاملات در یک‌سال بعد به دوازده میلیون تومان رسید. پس از ۱۰ سال هم تعداد شرکت‌های بورسی به ۱۰۲ شرکت رسید و ارزش معاملات سالانه بورس نیز به ۴.۵ میلیارد تومان افزایش یافت. ضمن این که تعداد کارگزاران فعال در بورس هم طی این سال‌ها از عدد یک به ۲۶ کارگزار افزایش یافت.

بر این اساس در طول ۱۰ سال ابتدای فعالیت بورس در کشور در مجموع ۱۵ میلیارد تومان انواع اوراق بهادار در بورس معامله شد که ۸ میلیارد تومان آن مربوط به سهم بود و ۷ میلیارد تومان آن نیز به اوراق قرضه اختصاص داشت.

با این حال پس از پیروزی انقلاب اسلامی دوران ۱۰ ساله دوم بورس همزمان با دوران جنگ تحمیلی شد که این رخداد معاملات کم رونقی را در آن بازه زمانی رقم زد تا جایی که در طول سال‌های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰، هیچ سهمی در بورس تهران معامله نشد. به این ترتیب ارزش کل معاملات بورس در طول ۱۰ سال دوم از فعالیت خود به ۲۰ میلیارد تومان رسید.

اما در دهه ۷۰، بورس تهران شاهد الکترونیکی شدن معاملات بود تا به این ترتیب تابلوی الکترونیک جای تخته سیاه را بگیرد و معامله‌گران رفته رفته خود را برای بهبود شرایط دادوستد در این بازار آماده کنند.

بر این اساس تعداد شرکت‌های بورسی در سال ١٣٧۶ معادل ٢۶٣ شرکت بود که این تعداد حالا به بیش از ۸۵۰شرکت رسیده و با احتساب جمعیت سهامداران عدالت، جامعه سهامداری به بیش از ۶۰ میلیون نفر رسیده و بورس از جایگاه ویژه‌ای در مناسبات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و … برخوردار شده است.

بدون شک شفافیت بازار سرمایه در مقایسه با دیگر بازارهای مالی کشور یک سر و گردن بالاتر است و هدف اصلی بازارهای پول و سرمایه، تامین مالی بنگاه‌ها و تخصیص بهینه منابع است؛ به‌طوری‌که با تحقق هدف مزبور می‌توان بازدهی مطلوب و رشد پایدار را در اقتصاد کشور شاهد باشیم.

به همین دلیل مواردی چون استفاده از ظرفیت‌های مناسب بازار سرمایه برای تامین مالی بنگاه‌ها و همچنین بخش دولت، جذب منابع، عرضه سهام شرکت‌ها، عرضه اموال مازاد و منجمد بانک‌ها در بورس، واگذاری اموال مازاد سایر دستگاه‌ها و بنگاه‌ها، توسعه بازار اولیه، افزایش در حوزه نظارت و شفاف‌سازی بیشتر و ایجاد ابزارهای نظارتی جدید در بازار سرمایه، ایجاد راهکارهای مناسب برای جذب سرمایه‌های خرد و حضور گسترده مردم در بورس از طریق افزایش فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی با استفاده از ابزارهای مختلف و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، ایجاد حاکمیت شرکتی از طریق بازار سرمایه، تنوع‌بخشی و جذب سرمایه‌ها با طراحی ابزارهای جدید از جمله ماموریت‌های جدید بازار سرمایه در سال‌های پیش‌روی فعالیت خود خواهد بود.