ایران بازمی‌گردد؛ چین عقب می‌نشیند، اروپا به میدان می‌آید!

اخبار پولی مالی- توافق احتمالی بین ایران و آمریکا بر اساس مداکرات جاری و بازگشت ج.ا.ایران به بازارهای جهانی و آزادسازی ورود سرمایه خارجی، می‌تواند پویایی جدیدی به اقتصاد جهانی و منطقه‌ای ببخشد. در اینجا قصد داریم  احتمالات ممکن اقتصادی در نظم اقتصادی بین المللی را در صورت  بروز توافق بین ایزان و آمریکا  مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

۱. کاهش قیمت جهانی نفت با افزایش عرضه

پس از رفع تحرین ها و بازگشت ایران به بازار جهانی نفت (که اسان نخواهد بود چرا که فروشندگان به راحتی حاضر نخواهند بود بخشی از کیک خود را به ایران واگذار کنند و خریداران نیز باید باشرایط جدید هماهنگ شوند)، عرضه نفت خام به طور قابل‌توجهی افزایش پیدا می کند. ظرفیت تولید نفت ایران در حال حاضر حدود ۳.۸ میلیون بشکه در روز اعلام شده، اما به دلیل تحریم‌ها و محدودیت های صادراتی، صادرات کشور به حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز محدود شده است. با لغو تحریم‌ها، پیش‌بینی می‌شود صادرات نفت ایران تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش پیدا کند و در میان‌مدت به بیش از ۲.۵ میلیون بشکه در روز برسد. این افزایش عرضه می‌تواند فشار نزولی بر قیمت نفت خام به ویژه نفت خام برنت دریای شمال ایجاد کند، که پیش بینی می شود در بازه ۶۰ تا ۷۰ دلار در هر بشکه تثبیت شود. با این حال، اگر اوپک پلاس، به‌ویژه عربستان سعودی، تولید خود را برای حفظ قیمت‌ها کاهش دهد، این اثر کاهشی ممکن است محدود شود. برای مصرف‌کنندگان جهانی، این کاهش قیمت می‌تواند هزینه‌های انرژی را کاهش دهد، اما برای کشورهای صادرکننده نفت، مانند عربستان و روسیه، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

۲. افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در ایران

لغو تحریم‌ها امکان ورود سرمایه‌گذاری خارجی به ویژه به بخش‌های جذاب انرژی، معدنی، زیرساختی و صنعتی ایران را فراهم می‌کند. ایران برای دستیابی به هدف تولید ۵ میلیون بشکه نفت در روز، به ۱۴۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش انرژی نیاز دارد. شرکت‌های اروپایی، چینی و حتی برخی شرکت‌های آمریکایی ممکن است به دلیل جذابیت ذخایر نفت و گاز ایران، علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این بخش باشند. این امر می‌تواند به نوسازی زیرساخت‌های نفتی ایران، که به دلیل تحریم‌ها و فرسودگی تجهیزات دچار کاهش شده‌اند، کمک کند ( توجه داشته باشیم که یکی از دلایل مهم ناترازی در بخش انرژی کشور کمبود سرمایه گذاری و استهلاک بخش های صنعت است). علاوه بر این، بندر چابهار به‌عنوان یک کریدور ترانزیتی راهبردی، با کاهش تحریم‌ها می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های بیشتری از کشورهایی مانند هند و کشورهای اسیای مرکزی را جذب کند، که این کار به توسعه تجارت منطقه‌ای کمک خواهد کرد. این افزایش سرمایه‌گذاری می‌تواند رشد اقتصادی ایران را به بیش از ۴ درصد برساند، همان‌طور که پیش‌بینی‌های اولیه بانک جهانی در سال ۲۰۱۸ نشان داده بودند.

۳. تقویت اقتصاد منطقه‌ای از طریق تجارت

توافق ایران و آمریکا می‌تواند اثرات مثبتی بر اقتصاد کشورهای همسایه، به‌ویژه افغانستان، عراق و ترکیه، داشته باشد. برای مثال، افغانستان که به شدت به انرژی ایران وابسته است، می‌تواند از کاهش هزینه‌های واردات انرژی بهره‌مند شود. بندر چابهار، با افزایش ظرفیت ترانزیتی، می‌تواند تجارت افغانستان با هند و سایر کشورها را تسهیل کند، که به رشد اقتصادی این کشور کمک خواهد کرد. همچنین، ادامه و تعمیق بهبود روابط ایران با کشورهای عربی، مانند عربستان سعودی و امارات، می‌تواند ثبات بیشتری به بازار انرژی منطقه‌ای ببخشد. این امر می‌تواند به کاهش تنش‌های ژئوپلیتیکی و افزایش همکاری‌های اقتصادی در خاورمیانه منجر شود.

۴. تأثیر بر بازارهای مالی و بورس جهانی

بازگشت ایران به بازارهای جهانی می‌تواند تأثیرات متفاوتی بر بازارهای مالی داشته باشد. در کوتاه‌مدت، کاهش قیمت نفت ممکن است سود شرکت‌های نفتی در بورس‌های جهانی را کاهش دهد، به‌ویژه در کشورهایی مانند آمریکا و عربستان که اولی به نفت شیل و دومی به تولید بالا وابسته‌اند. با این حال، افزایش سرمایه‌گذاری در ایران می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای شرکت‌های چندملیتی در بخش‌های انرژی و زیرساختی ایجاد کند، که به رشد شاخص‌های بورسی در اروپا و آسیا کمک خواهد کرد. در ایران، بازار بورس تهران ممکن است با ورود سرمایه خارجی و افزایش درآمدهای نفتی شاهد رشد قابل‌توجهی باشد، به‌ویژه در سهام شرکت‌های پتروشیمی و فلزات اساسی. اما همچنان نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های داخلی انقباضی می‌توانند این رشد را محدود کنند.

۵. تغییرات در پویایی ژئوپلیتیکی و بازار انرژی

توافق ایران و آمریکا می‌تواند پویایی ژئوپلیتیکی بازار انرژی را تغییر دهد. کاهش تحریم‌ها ممکن است روابط ایران با چین را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا چین در حال حاضر بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است. با بازگشت ایران به بازارهای جهانی، چین ممکن است با رقابت بیشتری برای حضور در بازار ایران مواجه شود، که می‌تواند به کاهش نفوذ اقتصادی این کشور در ایران منجر شود. از سوی دیگر، توافق می‌تواند  روابط ایران با کشورهای اروپایی را بهبودبخشد، روابطی که در گذشته به دلیل تحریم‌ها بسیار محدود شده بود. این امر می‌تواند به افزایش ثبات در خاورمیانه و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیکی در بازارهای انرژی کمک کند.

نتبجه این که:

توافق احتمالی بین ایران و آمریکا می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای جهانی نفت، سرمایه‌گذاری بین‌المللی و اقتصاد منطقه‌ای داشته باشد. افزایش عرضه نفت ایران می‌تواند قیمت‌ها را کاهش دهد، در حالی که ورود سرمایه خارجی به رشد اقتصادی ایران و کشورهای همسایه کمک خواهد کرد. با این حال، موفقیت این تحولات به عوامل متعددی، از جمله واکنش اوپک پلاس، سیاست‌های داخلی ایران و پویایی‌های ژئوپلیتیکی، بستگی دارد. سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران همواره با دقت تحولات مذاکرات و اثرات آن بر بازارهای جهانی را پی گیری می کنند تا از فرصت‌های جدید احتمالی بهره‌مند شوند و ریسک‌های موجود را مدیریت کنند.