کسری بودجه ۸۰۰ هزار میلیارد تومانی؛ آژیر مالی اقتصاد ایران

به گزارش اخبار پولی مالی– در نیمه نخست سال ۱۴۰۴، تجزیه و تحلیل ها و پیش بینی ها از وضعیت اقتصاد ایران بااعلام رسمی کسری بودجه ۸۰۰ هزار میلیارد تومانی از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی وارد مرحله‌ای جدید و بحرانی شد. این رقم نه‌تنها از نظر حجم بی‌سابقه است، بلکه نشانه‌ای از ناترازی‌های عمیق در ساختار مالی دولت، ضعف در تأمین منابع پایدار، و افزایش فشار فزاینده بر سیاست‌های پولی و معیشت عمومی به‌شمار می‌رود؛ اما راه حل چیست؟

تحلیل کسری بودجه ایران

۱-فشار تورمی و سیاست پولی

از منظر دیدگاه اقتصاد پولی کسری بودجه در ابعاد رخداده در اقتصاد ایران در صورت عدم جذب منابع از بازار بدهی، دولت را به سمت استقراض بیشتر از بانک مرکزی سوق می‌دهد. نتیجه آن، افزایش پایه پولی و تشدید تورم ساختاری خواهد بود.  بدین ترتیب کسری بودجه در این سطح، اگر با خلق پول جبران شود، نه‌تنها قدرت خرید خانوارها را با فرسایش بیشتری روبرو می کند، بلکه باعث افزایش نرخ بهره شده و به کلاهش بیشتر سرمایه‌گذاری مولد می انجامد.

۲- ضعف در حکمرانی مالی

از منظر اقتصاد نهادی نیز چنین کسری بودجه‌ای حاصل ضعف در بودجه‌ریزی، برآوردهای غیرواقعی درآمدی، و فقدان شفافیت در تخصیص منابع است. کسری بودجه ۸۰۰ هزار میلیاردی نه‌فقط یک عدد، بلکه نشانه ای از ناکارآمدی در حکمرانی مالی است که بدون اصلاح ساختار بودجه،می تواند هر سال تکرار شود.

۳-ریسک اعتباری و اعتماد بازار

از منظر فرصت های سرمایه گذاری این نکته حایز اهمیت بسیار است که چنین کسری بودجه‌ای رتبه اعتباری دولت را هر چه بیشتر تضعیف می کند که نتیجه آن کاهش بیشتر اعتماد بازار خواهد بود. وقتی دولت نمی‌تواند اوراق بدهی خود را در بازار بفروشد، بدین معنی است که بازار در حال ارسال پیام روشنی است: اعتماد به بازپرداخت کم است و بازارهای موازی ارزش افرینی بیشتری دارند. این وضعیت باعث کاهش هرچه بیشتر سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی می‌شود.

مسیر گذار با رویکرد پویش و سرمایه‌گذاری سبز

ابتکار «پویش» می‌تواند با طراحی ابزارهای تحلیلی، اصلاح ساختار گزارش‌دهی، و هدایت منابع به سمت پروژه‌های سبز، به کاهش کسری بودجه و بازسازی اعتماد عمومی کمک کند.

۱ – سرمایه‌گذاری سبز برای خلق درآمد پایدار

توسعه پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر، حمل‌ونقل پاک، و بازسازی زیرساخت‌های زیست‌محیطی همراه با بهبود روابط بین المللی وجذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در حوزه‌های کم‌ریسک و بلندمدت

در کنار کاهش وابستگی به منابع ناپایدار نفتی می تواند درآمد پایداری رابرای دولت رقم بزند. به علاوه،  اصلاح ساختار بودجه‌ریزی با ابزارهای پویش همچونطراحی داشبورد بودجه‌ای برای رصد تخصیص منابع و تحقق درآمدها و پیشنهاد بازتوزیع منابع به سمت بخش‌های مولد و حذف هزینه‌های غیرضروری همراه با ارائه گزارش‌های تحلیلی فراگیر، شفاف و منسجم برای تصمیم‌گیران بر اساس داده‌های واقعی و قابل سنجش دارای اهمیت بسیار خواهدبود .

جدول توصیه‌های راهبردی پویش برای کاهش کسری بودجه

– نتیجه‌گیری

کسری بودجه ۸۰۰ هزار میلیارد تومانی، نه‌تنها یک هشدار مالی، بلکه نشانه‌ای از بحران در حکمرانی اقتصادی است. تحلیل‌ها و تجربیات جهانی نشان داده اند که بدون اصلاحات ساختاری، بازسازی اعتماد بازار، و هدایت سرمایه‌گذاری به سمت پروژه‌های سبز، عبور از این بحران ممکن نخواهد بود.

ابتکار «پویش» می‌تواند با ترکیب گزارش‌دهی تحلیلی، طراحی ابزارهای سیاست‌گذاری و ترویج سرمایه‌گذاری پایدار، به یکی از بازوهای تحول‌ساز در اقتصاد ایران تبدیل شود.