رمزگشایی از حذف صفرها؛ اصلاح پولی یا تسهیل تورم مهندسی‌شده؟

اخبار پولی مالی- دولت تصمیم به حذف صفرها از پول ملی گرفته است و لایجه حذف صفرها در کمیسیون اقتصادی مجلس تصویب شده است. اما این رخداد در شرایطی است که نرخ بهره بین‌بانکی در هفته منتهی به ۲۱ خرداد ۱۴۰۴ به ۲۳.۹۸٪ تثبیت شده و نقدینگی کشور در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ به رقم ۹۹٬۴۲۰.۱ هزار میلیارد ریال رسیده، اعلام شده است که حذف صفر ها از ریال ایران با هدف تسهیل مبادلات و افزایش اعتماد عمومی به پول ملی انجام می‌شود، اما در بستر ساختارهای اقتصادی فعلی، پرسش‌های جدی درباره پیامدهای واقعی آن مطرح است!

اقتصاد ایران با مجموعه‌ای از ناترازی‌های ساختاری مواجه است:

وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی

قیمت‌گذاری دستوری در انرژی و کالاهای اساسی

ضعف استقلال بانک مرکزی

بحران در صندوق‌های بازنشستگی و بازار کار

ناترازی انرژی و زیرساخت‌های صنعتی

در چنین بستری، حذف صفرها بیشتر به یک اقدام نمایشی شباهت دارد تا یک اصلاح واقعی.

 حذف صفرها؛ ابزار مهندسی تورم؟

تجربه جهانی نشان می‌دهد که حذف صفرها می‌تواند بهانه‌ای برای بازتعریف قیمت‌ها و مهندسی روانی تورم باشد. در غیاب اصلاحات، این اقدام ممکن است به افزایش قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید، و بی‌اعتمادی عمومی منجر شود.

اگر اصلاحات ساختاری هم‌زمان با حذف صفرها انجام نشود، چرخه‌ی تورم و ناترازی ادامه خواهد یافت—تا جایی که حذف مجدد صفرها دوباره مطرح شود.

جدول مزایا و معایب حذف ۴ صفر از پول ملی ایران

جدول موانع تحقق نتایج مثبت حذف ۴ صفر از پول ملی ایران

 دلایل اصلی مطرح شدن این طرح در زمان کنونی

 دلایل احتمال افزایش قیمت‌ها پس از حذف صفرها

نقدینگی و نرخ بهره؛ دو لبه‌ی یک قیچی تورمی

و در نهایت، حذف صفرها در شرایطی مطرح شده که:

• نقدینگی با رشد سالانه نزدیک به ۲۸٪ در حال افزایش است
• نرخ بهره بالا نشان از فشار بر بازار پول دارد
• بدهی‌های بانکی به مرز بحران رسیده‌اند
• ساختارهای اقتصادی اصلاح نشده‌اند
• فشارهای تورمی بین‌المللی نیز تشدید شده‌اند

در چنین شرایطی، حذف صفرها نه‌تنها راه‌حل نیست، بلکه می‌تواند به تشدید ناترازی‌ها، افزایش تورم، و کاهش اعتماد عمومی منجر شود.

علم اقتصاد و تجربه به ما هشدار می‌دهند که حذف صفرها می‌تواند بهانه‌ای برای بازتعریف قیمت‌ها و مهندسی روانی تورم باشد. دولت‌ها با ایجاد موج‌هایی تورمی بدهی‌های خود را تصفیه می‌کنند و شرکت‌های بزرگ را از زیر بار ناترازی‌ها از محل دارایی‌های مردم خارج می‌سازند. اگر در این مسیر به اصلاح ساختار و بهبود روندها نپردازند، این چرخه می‌تواند بارها و بارها تکرار شود تا جایی که حذف مجدد صفرها دوباره به‌عنوان ابزار تسهیل‌گر مطرح شود. این تکنیک شاید در سطح اقتصادی پاسخ‌گو باشد، اما از نظر اخلاقی و اجتماعی، عمیقاً مخرب خواهد بود.بیایید امیدوار باشیم اصلاح ساختارها پیوست طرح حذف صفرها از پول ملی باشد./

منبع: مجله اخبار مالی