سالها در خلاء حرکت کرده ایم !

اخبار پولی مالی– برنامه‌ریزی حلقه مفقوده در مدیریت اندیشمندان و عالمان مکاتب مختلف، تعقل ،تفکر و اندیشه را از ارکان تصمیم‌ سازی و تصمیم گیری برشمرده‌اند . برای رسیدن به هر هدفی بر مبنای عقلانیت ابتدا نیاز است ضرورت ها، اولویت ها، میزان امکانات و لوازم و الزامات مورد نیاز اعم از منابع مادی و نیروی انسانی ارزیابی و با توان ها مورد توجه قرار گیرفته و با توجه به سرعت و زمان مورد نیاز برای کسب دستاوردها، مراحل رسیدن به این اهداف را عملیاتی ساخت. در قرن نوزدهم و بیستم علاوه بر این الزامات مبحث جدیدی نیز تحت عنوان تحقیق در عملیات به مراحل مختلف برنامه‌ریزی افزوده شد تا در حین انجام عملیات و در خاتمه آن، میزان دستیابی به اهداف برنامه ، توسط کارشناسان مورد مطالعه کارشناسان صورت گیرفته تا ضمن جلوگیری از هزینه های اضافی و رفع مشکلات حین اجرا در بهره برداری مطلوب و توجیه پذیر کردن بخش های غیر مفید و یا هزینه زا، با بازنگری نتیجه طرح های توسعه برنامه و اقدامات اجرایی آن در آینده مراحل به بهترین نحو اهداف را محقق سازد.

کشورها اقدامات مربوط به برنامه ریزی و بودجه بندی را در سازمان متمرکزی پیش بینی می نمایند تا مطالعه، طراحی، ارزیابی و بررسی های کمی و کیفی برنامه ها در این سازمان متمرکز صورت گیرد که به صورت معمول همان برنامه و بودجه و ارزیابی عملکردها را شامل می‌گردد و کلان این عملیات را برای دولت ها مدیریت می نماید . در کشور ما از زمان تأسیس این سازمان مدیران با کفایت و توانمندی قرار داشتند که علیرغم تمایلات حاکمان همواره سعی بر کنترل تراز مالی و تناسب آن با نیازهای عمرانی و جاری کشور را صورت میدادند هر چند پس از مدتی روش های این سازمان نتوانست بهینه شود و خود نیز دچار شیوه های سنتی فاقد کارایی گردید اما امارها و تحلیل ها عموما هشدارهای مهم را در افزایش هزینه‌ها، کاهش و یا افزایش درآمدهای ملی، نرخ تورم ،نرخ رشد نقدینگی، نرخ فاصله طبقاتی، نرخ اشتغال یا ضریب نرخ بیکاری، نرخ رشد سرمایه‌گذاری ووو در مقاطع مختلف داده است.

اکنون پس از گذشت قریب به یک سال و نیم از عمر دولت آقای رئیسی، شاهد هستیم که هنوز دولت ایشان و تیم اقتصادی وی موتور خود را نه تنها روشن نکرده اند بلکه نتیجه امار و ارقام و انتقادات بسیاری از اساتید و تحلیل گران اقتصادی حاکی از عدم بی برنامگی است و همین امر موجب ایجاد مشکلات عمومی جامعه گردیده که هنجارهای جاری دستگاه‌های اداره کشور را از ریل خود خارج و هنوز برنامه روشنی برای مدیریت فردای کشور در دست ندارد برنامه و بودجه سال ۱۴۰۲ که در حال حاضر کارشناسان در بخش های مختلف استانی و مرکز می‌بایست برای آن نشست های تخصصی تشکیل دهند گویا به دست فراموشی سپرده شده است و در انتظار هستند که سال آتی را هم با یک دوازدهم شروع کنند . برنامه توسعه هفتم که در شرایط امروز باید نشست‌های کارشناسی در زمینه های مختلف برای تهیه آن برگزار گردد و یا محافل دانشگاهی و نهادهای مختلف مالی و پولی می بایستی برای آن سمینارهای تخصصی داشته باشند صرفا در حد نشست چند تن از مسئولین بلندپایه برگزار می گردد. گروه های مختلف کارشناسی را می شناسم که در حوزه های ملی خصوصاً مدیریت شهری از خبرگان برنامه ریزی کشور هستند اما هیچ یک اطلاعات روشنی از استراتژی مدیریت کلان کشور و برنامه‌های آن ندارند در حالی که این افراد سربازانی هستند که همیشه برای کار از جان مایه گذاشتند واقعا مشخص نیست چرا دستی برای درخواست و حرکت دراز نمی شود، گروه های متخصص بسیاری هستند که قادرند برای اشتغال کشور برنامه‌های اجرایی با اهمیت ارائه دهند و یا در جلب و جذب سرمایه های خارجی در این زمینه فعالیتهای قابل توجهی صورت دهند که هم موجب توسعه برنامه‌های عمرانی گردد و هم موجب توسعه اشتغال، برنامه هایی که در شرایط امروز که سرمایه سنگین ترین بخش ایجاد یک فرصت شغلی است کمتر درگیر مسائل مالی باشد، گروه هایی که می توانند در برنامه ریزی توسعه خصوصا موتور محرکه بسیاری از برنامه ها باشند، نقطه مقابل شعار ، واژه برنامه است حلقه مفقوده ای که قریب نیم قرن به دلایل مختلف یا مقفول مانده یا معلول، اگر نتوانیم این حلقه را به بهترین شکل ایجاد نماییم باور داشته باشیم که در باورهایمان شکست خواهیم خورد. در سال هایی که گذشت متاسفانه برنامه همواره یک عنوان بیش نبوده و اگر دولتی هم دارای برنامه‌ای بوده حلقه در برنامه ای از دولتهای قبلی نداشته و یا با برنامه دولت های بعدی گره نخورده است و به همین جهت می‌توان گفت که سالها در خلاء حرکت کرده ایم. به خروجی برنامه های توسعه اول تا ششم نگاه کوتاهی بیندازید تا عرایض روشن شود، در پایان برای تحقق برنامه نیازمند برنامه منطبق بر واقعیت و شناخت داشته ها هستیم و بهترین برنامه ها اعم از برنامه های کوتاه مدت و یا برنامه های توسعه از درون هسته های تخصصی مردمی و دانشگاهی و یا ستادی متشکل از این ستادها و دولت بیرون خواهد آمد.

منبع: مجله اخبارمالی شماره ۳۳