پژوهشکده بیمه در گزارشی تخصصی، مفهوم «فاجعه» و مسئولیت‌پذیری در بیمه‌های اتکایی را واکاوی کرد

به گزارش روابط‌عمومی و امور بین‌الملل پژوهشکده بیمه، گزارش تحلیلی جدیدی با عنوان «بررسی مفهوم فاجعه در صنعت بیمه و قراردادهای اتکایی» منتشر شده که به واکاوی ابعاد مفهومی، حقوقی و عملیاتی فاجعه در حوزه بیمه‌های اتکایی می‌پردازد.

این گزارش تلاش دارد با تحلیل معیارهای کیفی و کمی، تأثیر تعریف فاجعه را بر فرآیند اعلان خسارت و ساختار قراردادهای اتکایی بررسی کند.یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که تعریف واحدی از فاجعه در سطح جهانی وجود ندارد. نهادهای بین‌المللی، دولت‌ها و پایگاه‌های داده بزرگ، هر یک از تعاریف و آستانه‌های متفاوتی استفاده می‌کنند که این امر به ناهماهنگی در تفسیر داده‌ها، مدلسازی‌ها و پاسخ‌های بیمه‌ای منجر شده است.

علاوه بر بلایای طبیعی، ریسک‌های انسان‌ساز و سیستمیک نیز می‌توانند مصداق فاجعه باشند؛ موضوعی که در حوزه مسئولیت، همواره محل اختلاف میان بیمه‌گر مستقیم و بیمه‌گران اتکایی بوده است.در این گزارش، مواردی چون آزبستوس، Agent Orange، حادثه Exxon Valdez و حملات ۱۱ سپتامبر به‌عنوان نمونه‌هایی از مناقشه در تعریف فاجعه مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. همچنین، درس‌آموخته‌هایی از نحوه اعلان و مدیریت این رویدادها ارائه شده است.

در بخش مربوط به ایران، گزارش به شکاف‌های عمیق در پوشش‌های اتکایی در برابر فجایع اشاره کرده و آن را محدودتر از بازارهای بین‌المللی دانسته است. فقدان سازوکارهای دقیق در قراردادها، نبود مدل‌های مدلسازی فاجعه، و نبود نهاد مستقل برای اعلان فاجعه از جمله چالش‌هایی هستند که موجب توزیع دستوری خسارت و کاهش اعتماد عمومی شده‌اند.نتایج پژوهش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که در مواجهه با ریسک‌های فاجعه‌آمیز، گرایش به استفاده از قراردادهای غیرنسبی و نرخ‌گذاری حساس به خسارت (loss-sensitive) افزایش یافته است. هرچند در ایران نیز مکانیزم‌هایی مشابه وجود دارد، اما ضعف بنیادین در مدلسازی و نرخ‌گذاری فاجعه همچنان برجسته است.

در پایان، گزارش سه پیشنهاد بنیادین برای ارتقای تاب‌آوری بازار بیمه ایران در حوزه مدیریت فاجعه ارائه کرده است:۱. تدوین دستورالعمل‌های شفاف برای تعریف و اعلان فاجعه با مشارکت سندیکای بیمه‌گران ۲. بازنگری انتقادی در کلوزهای اتکایی، با همکاری اکچوئران مستقل و پژوهشکده بیمه ۳. استقرار نظام مسئولیت‌پذیر در مدیریت ریسمدیریت ریسک,ک، با هدایت بیمه مرکزی و الزام استفاده از نتایج مدلسازی در قراردادهای اتکایی همچنین، تأسیس یک نهاد دانش‌بنیان مستقل برای اعلان فاجعه می‌تواند گام تکمیلی مؤثری در تقویت اعتماد عمومی و کاهش مناقشات پساحادثه‌ای باشد.